Regionaal Archief Alkmaar
Bron

Een gemartelde Spaanse gevangene

Chirurgijn IJsbrandt Gerritszoon had het tijdens het Beleg erg druk met het behandelen van alle gewonden in de stad. Volgens deze rekening verzorgde hij ook een Spanjaard met twee zere duimen. Die Spanjaard was waarschijnlijk Juan Jeronimo de Arbizo.

De Alkmaarders hadden Juan Jeronimo op 15 september net buiten de stad gevangengenomen. Ze martelden de Spanjaard om informatie uit hem te krijgen. Volgens de rekening van de chirurgijn was Juan Jeronimo opgehangen aan zijn duimen. Zijn armen en zijn schouders waren 'vul pijns': vol pijn. De Alkmaarders beloofden zijn leven te sparen als hij zou praten. Toen vertelde Juan Jeronimo ze alles over de plannen en de sterkte van het Spaanse leger.

Maar de Alkmaarders hielden zich niet aan hun belofte. Een paar dagen later kwam een Waalse man de stad binnen. Hij was door de Spanjaarden gedwongen de verdediging van Alkmaar van binnenuit te saboteren. De Spanjaarden hielden intussen een aantal vrienden van de Waal gegijzeld. Toch verraadde de Waal het plan aan de Alkmaarse stadsbestuurders. Om te voorkomen dat de Spanjaarden wraak zouden nemen op zijn vrienden, deden de Alkmaarders net alsof ze de Waal gedood hadden. In werkelijkheid doodden ze de Spaanse gevangene Juan Jeronimo en hingen hem in de kleren van de Waal op de vestingwal.

Voor de behandeling van Juan Jeronimo bracht de chirurgijn vier gulden in rekening. De rekening diende hij in mei 1574 in bij het Alkmaarse stadsbestuur. Op de rekening staan verder onder meer de kosten voor de behandeling van een soldaat met een schotwond in zijn been, groter dan een halve hand. In totaal kreeg de chirurgijn 75 gulden voor zijn werk tijdens het Beleg, te vergelijken met zo’n 1500 euro nu.

Benieuwd naar de rekening? Gebruik dan de ‘transcriptietool’ om het handschrift per regel te ontcijferen.

Herkomst

Maker

IJsbrandt Gerritszoon

Datering

05-1574

Collectie

RAA, Archief van de gemeente (stadsarchief) Alkmaar, 1254 (1325) -1815 (1816)

Organisatie

Regionaal Archief Alkmaar

Nummer

591

Link

https://www.regionaalarchiefalkmaar.nl/collecties/archieven/archieven-2/scans/NL-AmrRAA-10.1.1.001/2.4.1.3.17/start/80/limit/10/highlight/6

Gerelateerde thema's

Het Beleg van Alkmaar

Beschikbare tools

Overzicht van alle tijdlijnen

Overzicht van alle transcripties

Overzicht van bron(nen) op de kaart

Alle bronnen