Willem VI verleent stadsrecht aan Schagen

Home / Bronnen / Willem VI verleent stadsrecht aan Schagen    |    Terug
Tijd van steden en staten (1000-1500)
Willem VI verleent stadsrecht aan Schagen
   
   
 
 
 
 
 
Transcriptie
1. Willem bider genaden goids Palensgraue upten Rijn Hertoge in Beyeren Grave van henegouwen van hollant van zeelant ende here van vrieslant doen cont allen luden want onse goede lude ende gemeyn burgery van 2. Scagen mit sulcken zwacken regimente ende rechte als tot hier toe inden lande aldaer gehantiert heeft geweest hem selven niet regieren noch gedoen en mogen tot hoiren ende ons dorp oirbar. So hebben wij 3. om oetmoedichs vervolchs wille onser goede lude voirnoemd om dienst wille die si ons tot menigen tiden mit horen lieve ende goede willichlik gedaen hebben ende oft gode wil noch doen sullen ende sonderlinghe 4. om hunbiden in saligen ende betren regimente te bringen den selven onsen goeden luden die nu sijn ende namaels wezen sullen gegeven ende geven mit dezen tegenwoordigen brieve sulcke vriheden 5. ende punten van poortrecht als hier nagescreven stait inden eersten sullen wij uut vijftich die rijcste knapen van Schagen kiesen of doen kiezen alle jair zeven scepenen ende twee raden ende die 6. sullen eerst drie jaer lanc an een poorter aldair geweest hebben eer si scepenen off rade wesen sullen mogen. Item wanneer men binnen onse stede van Schagen pacht ende scot rekenen sal so sullen 7. onse rade ende scepenen aldaer elcx enen goeden man vanden rijcsten aldaer tot hun nemen ende die achtien sullen te samen pachten ende tot rekenen bi horen eede die hem onse scout aldaer stalven sal 8. ende men sal niet pachten dan tot elken vijf jaren eens uutgenomen enen nuwen poorter die mocht men pachten als hi poorter geweest is twee jaer end wil onse scepene die prachtige langer beiden dat 9. machs doen. Item sullen onse rade tscot ontfangen ende weder uutreykenen ende dair rekeninge of doen als dair toebehoirt. Ende die selve rade mogen enen goede man alse waerscep uutsenden inder stede 10. bootscipper bi ons off bi onsen rade als si van ons gedaecht of ontboden worden of dat si selve bi ons om nutscip onser stede te doen hebben. Item so sal onse scout en de scepenen te rechte sitten ende vierscaer 11. houden binnen onser stede van Scagen in tien roeden naden kerchove dair men geen taveerne en hout. Item so sal die vrihede van onse stede voirscreven gaen also verre als haer banne up dese tijt strect. 12. Item en blijven niemant die binnen onse stede vriheden van Scagen woenachtich is gebieden van ons wegen gelt te lenen oic en sal men onse stede niet versetten noch gelt daer op lenen 13. noch lijfrenten dair op vercopen in geenre manieren. Item so en sal men genen kerff geven op onsen poorteren van Scagen voorscrheven dan van dootslagen ende dairaf sal elck afterzusterkint geven 14. vijf scellinge ende niet meer naerre ende verrer elcx na hueren (be)loop. Item sullen alle hantvesten die onse goede luden van Scagen hebben van onsen voorvaderen saliger gedachten ende van ons tsi 15. van bruggen, van dijck, ende dijckaedze, tienden ende visscherien an hoire volcomenre machte bliven. Item so hebben wij onsen goeden luden ende poorteren voirscreven vorder sulcke gracie gedaen ende 16. doen mit desen brieve voir ons ende voir onsen nacomelingen hem genen nacomelingen dat si voiren allen desen voirscreven poincten niede(voordeel) hebben ende gebrucken sullen sulcke vriheden privilegien ende 17. hantvesten van rechte als onse getruwe stede van Scellinghout van onsen voirvaderen ende van ons vercregen hebben. Ende alle puncten diere voir niet gescreven en staen sullen si berechten na 18. inhout hoire hantvesten die si van onsen voirvaderen ende van ons daer of hebben behoudelic ons van onsen goeden luden voirnoemd sulcken heervairt ende dienst als wij eertijts van hem gehadt hebben. 19. Ende wij sellen in onser stede van Scagen alst ons genoegen sal enen goeden man tot onsen scout te wesen aldair setten ende die sal voir het zeventuuch die boete nemen twee ende veertich scellingen 20. Ende want wij voir ons ende voir onsen nacomelingen onsen poorteren van Scagen ende allen hoiren nacomelingen alle dese voirscreven previlegien bisonder vast ende gestade houden willen ende van 21. enen ygeliken gehouden willen hebben onverbroken tot ewigen dagen. So hebben wij in kenisse hier of onse zegel an dese brieve gehangen. Gegeven tot Canoyt den twaleffden dagh in 22. meye int jair ons heren duijsent vier hondert ende vijftien

Willem VI verleent stadsrecht aan Schagen

In het jaar 1415 verleende de Hollandse graaf Willem VI stadsrechten aan het kleine dorp Schagen. De belangrijkste reden daarvoor was geldgebrek van de graaf! Willem voerde veel oorlogen en had daardoor schulden. Naast Schagen kregen ook Barsingerhorn, Winkel, Niedorp, Langedijk en Texel stadsrechten. Samen betaalden deze nieuwe steden een enorm bedrag aan Willem VI: 7713 Franse kronen.

Een tweede belangrijke reden voor het verlenen van de stadsrechten, was dat de dorpen last hadden van corrupte gerechtsdienaars. Deze gerechtsdienaren probeerden zo veel mogelijk geld aan hun functie te verdienen. De verlening van het stadsrecht zorgde ervoor dat het stadsbestuur voortaan zijn eigen burgers kon veroordelen, waardoor ze niet meer de dupe zouden zijn van corrupte rechters.

In de stadsrechten staan ook allerlei bepalingen over hoe Schagen bestuurd moest worden. Zo mochten de vijftig 'rijcste knapen' van Schagen zeven schepenen en twee raden kiezen. Ook de manier waarop je officieel burger (poorter) van Schagen kon worden en de rechten die je als burger had, zijn vastgelegd.

Benieuwd naar de middeleeuwse tekst? Klik dan op het PDF-icoontje linksboven in de bronfoto. Of gebruik het brilletje om het handschrift per regel te ontcijferen. Begrijp jij het middeleeuwse Nederlands?

Datering: 1415-05-12
Collectie: RAA, Archief van de gemeente Schagen, 1415-1813
Nummer: 27
Link: https://www.regionaalarchiefalkmaar.nl/collecties/archieven/archieven-2/file/9b8ee72b88bf377eba1967ede7ac1fb0
Regionaal Archief Alkmaar

Het Regionaal Archief Alkmaar beheert archieven uit een deel van Noord-Holland. De studiezaal is gevestigd aan de Bergerweg 1, 1815 AC Alkmaar. Veel informatie is ook te vinden op de website www.archiefalkmaar.nl. 

Heb je een opmerking of vraag over deze bron? Of een suggestie voor een nieuwe bron, onderwerp of thema? Laat het ons weten via educatie@archiefalkmaar.nl.
  Gerelateerde bronnen
Schagen krijgt privileges terug
Schagen krijgt privileges terug 
Alkmaar krijgt stadsrechten
Alkmaar krijgt stadsrechten 
De opstand van het Kaas- en Broodvolk
De opstand van het Kaas- en Broodvolk 
  Onderdeel van thema's
Middeleeuwen
Middeleeuwen
Trefwoorden
Schagen Middeleeuwen stadsrechten
PDF's
Transcriptie stadsrecht Schagen.pdf (1)

Geschiedenislokaal Regionaal Archief

Willem VI verleent stadsrecht aan Schagen

Tijdvak: Tijd van steden en staten (1000-1500)


Omschrijving

Willem VI verleent stadsrecht aan Schagen

In het jaar 1415 verleende de Hollandse graaf Willem VI stadsrechten aan het kleine dorp Schagen. De belangrijkste reden daarvoor was geldgebrek van de graaf! Willem voerde veel oorlogen en had daardoor schulden. Naast Schagen kregen ook Barsingerhorn, Winkel, Niedorp, Langedijk en Texel stadsrechten. Samen betaalden deze nieuwe steden een enorm bedrag aan Willem VI: 7713 Franse kronen.

Een tweede belangrijke reden voor het verlenen van de stadsrechten, was dat de dorpen last hadden van corrupte gerechtsdienaars. Deze gerechtsdienaren probeerden zo veel mogelijk geld aan hun functie te verdienen. De verlening van het stadsrecht zorgde ervoor dat het stadsbestuur voortaan zijn eigen burgers kon veroordelen, waardoor ze niet meer de dupe zouden zijn van corrupte rechters.

In de stadsrechten staan ook allerlei bepalingen over hoe Schagen bestuurd moest worden. Zo mochten de vijftig 'rijcste knapen' van Schagen zeven schepenen en twee raden kiezen. Ook de manier waarop je officieel burger (poorter) van Schagen kon worden en de rechten die je als burger had, zijn vastgelegd.

Benieuwd naar de middeleeuwse tekst? Klik dan op het PDF-icoontje linksboven in de bronfoto. Of gebruik het brilletje om het handschrift per regel te ontcijferen. Begrijp jij het middeleeuwse Nederlands?

Datering: 1415-05-12
Collectie: RAA, Archief van de gemeente Schagen, 1415-1813
Nummer: 27
Link: https://www.regionaalarchiefalkmaar.nl/collecties/archieven/archieven-2/file/9b8ee72b88bf377eba1967ede7ac1fb0

Regionaal Archief Alkmaar

Het Regionaal Archief Alkmaar beheert archieven uit een deel van Noord-Holland. De studiezaal is gevestigd aan de Bergerweg 1, 1815 AC Alkmaar. Veel informatie is ook te vinden op de website www.archiefalkmaar.nl. 

Trefwoorden

Schagen
Middeleeuwen
stadsrechten

PDF's

Transcriptie stadsrecht Schagen.pdf (1): www.geschiedenislokaalregionaalarchiefalkmaar.nl/media/432174/transcriptie-stadsrecht-schagen.pdf