Beroepen in de gasfabriek
De bron hiernaast is een verordening (een wet) uit het jaar 1918. De wet gaat over het personeel van de gasfabriek van Langedijk en Sint Pancras. Wie werkten er allemaal in zo’n gasfabriek? Op de eerste pagina van de wet zie je een lijst met beroepen. Zo zie je bijvoorbeeld het beroep ‘fitter’ staan. Een fitter is iemand die buizen aanlegt of repareert. In de gasfabriek gingen de fitters over de gasleidingen. Het gemaakte gas werd via die leidingen verspreid naar de omgeving. De fitters maakten het dus mogelijk dat het gas gebruikt kon worden. Een andere belangrijke groep werknemers waren de stokers. Dat waren de arbeiders die in grote ovens steenkool verbrandden waardoor het gas ontstond.
Zoals je ziet waren er eerste en tweede stokers, net als eerste en tweede fitters. Als eerste stoker of fitter had je meer verantwoordelijkheden. Dat is ook af te lezen aan het salaris. Op de tweede pagina zie je hoeveel de verschillende werknemers betaald kregen. Zo kun je bijvoorbeeld zien dat de eerste stokers twintig gulden per week kregen en de tweede stokers negentien gulden per week. De hulpstokers, die de minste verantwoordelijkheden hadden, kregen achttien gulden per week. Vandaag de dag zou achttien gulden neerkomen op ongeveer 130 euro.
Tussen de beroepen zie je dat er voor de gasfabriek ook twee lantaarncontroleurs werkten. Eén voor Langedijk en één voor Sint Pancras. Dat was zo omdat het gas dat in de fabriek werd gemaakt onder andere werd gebruikt voor straatverlichting. Eeuwenlang waren voor straatverlichting olie en kaarsen gebruikt, maar halverwege de negentiende eeuw stapten veel steden over op gaslantaarns. De lantaarncontroleurs controleerden of de gaslantaarns op straat goed werkten.
